راهنمای جامع بورسیه فولبرایت امریکا (Fulbright Program)

راهنمای جامع بورس فولبرایت امریکا (Fulbright Program)

بورسیه فولبرایت برنامه تحصیلی رایگان ایالات متحده امریکا است که هر سال یا دو سال یکبار به دانشجویان در سراسر جهان اعطا می شود.

در سال 1946 بعد از جنگ دوم جهانی سناتور امریکایی بنام جمیز ویلیم فولبرایت، طرح بورسیه های فولبرایت را معرفی کرد که توسط کنگره امریکا این طرح پذیرفته شد. هدف اساسی برنامه فولبرایت، مبادله تجارب فرهنگی و نزدیک سازی فرهنگ ها و ملت ها و به وجود آمدن صلح و دوستی میان مردم است.

بورسیه فولبرایت در مقطع کارشناسی ارشد (ماستری) و دکترا ارائه می شود.

جیمز ویلیام فولبرایت

جیمز ویلیام فولبرایت  James William Fulbright (متولد 9 آوریل 1905 – مرگ 9 فوریه 1995) سناتور ایالات متحده آمریکا از ایالت آرکانزاس (از 1945 تا 1975) و یکی از اعضای حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا بود. وی طولانی‌ترین دوران ریاست کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده آمریکا (1974-1959) را بر عهده داشت. وی پیش از آن نیز ریاست کمیته بانکداری و ارزی سنای ایالات متحده آمریکا (1959-1955) را بر عهده داشت. فولبرایت یکی از پشتیبانان سرسخت راه‌اندازی سازمان ملل متحد بود و یکی از خدمات ماندگارش پشتیبانی از راه‌اندازی یک برنامه کمک هزینه تحصیلی-پژوهشی بین‌المللی بود که به پاس پشتیبانی‌های وی «برنامه فولبرایت» نامیده می‌شود.

بورسیه فولبرایت در افغانستان

در سال 1952 برای اولین بار برنامه‌ی فولبرایت در افغانستان آغاز شد و بیش از 250 دانشجوی افغان تا سال 1979 به امریکا رفتند و پس از بازگشت به افغانستان در مدارج بالایی فعالیت نموده اند. به دلیل جنگ و ناامنی و بسته شدن سفارت امریکا در افغانستان ، برنامه فولبرایت تا سال 2003 اجرا نشد اما پس از آن تا‌کنون، بیش از 450 نفر از این بورسیه استفاده کرده اند که بیشتر آنان به افغانستان بازگشته اند.

شرایط لازم برای دریافت بورسیه فولبرایت:

فرد باید شهروند افغانستان باشد و در این کشور زندگی کند.

برای دوره‌ کارشناسی ارشد (ماستری) باید‌ اسناد تکمیل دوره‌ لیسانس را با خود داشته باشد و آن را همراه با فرم درخواست تا تاریخ 20 مارس ارسال کنند. در صورت تکمیل دوره لیسانس و صادر نشدن مدرک ، فرد می تواند از دانشگاه تحصیل تاییدیه دریافت کند.

داشتن نمرات خوب در دوره لیسانس و اگر فرد لیسانس سه ساله از هند، بریتانیا یا پاکستان دارند، باید دست‌کم یک سال دوره‌ کارشناسی ارشد (ماستری) را پس از آن تکمیل کرده باشد تا واجد شرایط گردد و دلیل آن هم رقابتی بودن ورود به دانشگاه‌های ایالات متحده است ، دوره‌ لیسانس در ایالات متحده چهار ساله می باشد.

فرد باید سه توصیه‌نامه (Recommendation letter) از استادان و کسانی نزدشان کار کرده‌اند، داشته باشند. معمولا دو توصیه‌نامه از سوی استادان و دیگری از سوی استخدام‌کننده‌ متقاضیان مورد انتظار است.

فرد باید دست‌کم در آزمون تافل (TOEFL iBT) نمره 75 داشته باشد و آن را همراه با فرم درخواست ارائه نماید. درخواست ‌دهندگان دوره‌ دکترا (PhD) باید حداقل نمره 80 تافل داشته باشند.

درخواست‌دهنده باید ظرفیت و علاقه بالقوه‌ برای رهبری و فعالیت‌های داوطلبانه در اجتماع‌ شان را نشان دهد. در بعضی رشته‌ها، داشتن تجربه‌ی کاری واقعا مهم است، مانند ماستری در صحت عامه یا مدیریت بازرگانی و بهترین نامزدها برای دریافت بورسیه ، کسانی هستند که فعالیت هایی در رشته تحصیلی شان انجام داده اند. بنابراین نشان دادن علاقه و سابقه کاری در رشته تحصیلی اهمیت ویژه ای دارد.

درخواست ‌دهنده باید چند مقاله (Application Essay) بنویسد و این بخشی از درخواست ‌نامه است. متقاضی باید یک مقاله‌ (personal statement) بنویسد که در آن باید هدف شخصی از تحصیل را بیان کند و در مقاله دیگر اهداف تحقیق‌ را با استدلال قوی توضیح دهد که چرا برداشتن گام‌های مشخص آکادمیک وی را به اهدافش می ‌رساند و باید برنامه‌ های آکادمیک‌ را با اهداف حرفه‌ای درازمدت‌ در افغانستان مرتبط سازد. هدف بازگشت به افغانستان و به انجام رسانیدن اهداف ، تعهد فرد را به بازگشت نشان می دهد.

حداقل نمرات مورد نیاز برای مدارک زبان انگلیسی تافل 79 ، ایلتس 6.5 و دولینگو 105 می باشد.

انگیزه نامه و استادی پلن هر کدام نباید بیشتر از 500 کلمه باشد.

متقاضیانی که تجربه‌ حضور در ایالات متحده نداشته باشند، در اولویت هستند.

هزینه تحصیل هر فرد در هر دانشگاه امریکا متفاوت است اما اگر بخواهیم میانگین هزینه تحصیل در بورسیه فولبرایت را بیان کنیم برای هر فردی که دوره‌ی ماستری‌ را تکمیل می‌کند، حدود 100 هزار دلار هزینه در بر خواهد داشت که در برخی موارد این هزینه بسیار بیشتر می شود. برای دوره‌ دکترا در حدود 250 هزار دلار برای هر فرد هزینه می شود.

شفافیت و انتخاب بر اساس شایستگی

روند انتخاب چندین مرحله دارد که به فرد اطمینان می دهد که بر اساس شایستگی خواهد بود. این روند توسط کارمندان امریکایی مدیریت می‌شود و هفت مرحله دارد که با بررسی تکنیکی آغاز می‌شود. در این مرحله، درخواست ‌نامه‌ های متقاضیان به منظور واجد شرایط بودن بررسی می‌شوند که توسط یک کارمند امریکایی و یک کارمند افغان سفارت نظارت می‌ شود. اگر کسی معیارهای حداقلی؛ مانند نمره‌ تافل یا سه توصیه ‌نامه را به درستی ارائه کرده باشد به این معنا نیست که پذیرفته‌ شده است. این برنامه بسیار رقابتی است و از میان هزاران متقاضی تنها 80 نفر انتخاب می شوند و فرضا اگر تنها 10 نفر در میان هزاران نفر ، واجد شرایط باشند فرآیند انتخاب به پایان می رسد. مرحله‌ی دوم، بررسی توسط گروهی از دانشجویان است که قبلا در امریکا تحصیل کرده اند (Alumni Review Panel). فارغ التحصیلانی که از این برنامه‌ استفاده کرده‌اند و به امریکا رفته‌اند، استخدام می شوند و درخواست‌نامه‌ ها را بررسی کنند، هر درخواست‌ نامه توسط سه نفر از فارغ التحصیلان بررسی می‌ شود ، این مرحله نیز توسط یک فرد مسئول از سوی سفارت نظارت می‌ شود.

برای مطمئن شدن از شفاف بودن روند انتخاب، هیچ یک از کارمندان سفارت امریکا، همسر ، والدین یا فرزندانشان نمی‌توانند برای فولبرایت درخواست بدهند. همچنین اگر یکی از اعضای بررسی درخواست‌نامه ‌ها کسی را می‌شناسد یا ارتباطی با او دارد، پیش از بررسی و مصاحبه باید آن را آشکار سازد تا در مصاحبه و بررسی اسناد آن متقاضی حضور نداشته باشد.

مرحله بعد مصاحبه از متقاضیان است ، مصاحبه گیرندگان سه امریکایی و یک تحصیل‌کرده‌ افغان است که در آن رشته‌ تحصیلی تخصص دارد و آنان می‌دانند که با توجه به آنچه آنان در افغانستان آموخته‌اند، چه معیارهایی را در نظر بگیرند. در مرحله‌ بعدی، بر اساس تمام بررسی‌ها و مصاحبه‌ها، انتخاب‌شدگان نهایی و تعدادی از کاندیداهای جایگزین انتخاب می‌شوند و پس از آن، از آنان امتحان‌های استاندرد لازم برای ماستری یا دکترا؛ مانند GRE یا در بعضی موارد امتحان عمومی ریاضی پس از دوره‌ لیسانس گرفته می‌شود. پس از این مرحله، نمره‌های این امتحان، با درخواست‌نامه‌ به کمیته‌ 12 نفری در واشنگتن فرستاده می‌شود. تمام اعضای این کمیته توسط رییس جمهور امریکا تعیین می‌شوند‌ و تصمیم نهایی در واقع در واشنگتن توسط اعضای هیئت فولبرایت گرفته می‌شود.

نحوه انتخاب رشته در بورسیه فولبرایت

متقاضیان دوره‌ ماستری فولبرایت، به‌ جز طب و نظامی، می‌توانند هر رشته‌ی تحصیلی را که دوست دارند، انتخاب کنند. اما برنامه‌ دکترا محدود به هفت رشته‌ تحصیلی است: زراعت، اقتصاد، آموزش و پرورش، انجینری، ساینس و تکنولوژی.

انتخاب دانشگاه

در درخواست ‌نامه از متقاضیان خواسته می ‌شود که دانشگاه ‌های دلخواه ‌شان را بنویسند ، فرد باید بعد از تحقیق و بررسی دانشگاه دلخواه را انتخاب کند و در درخواست نامه علت این انتخاب را ذکر کند. دانشگاه‌ ها صرفا به دلیل شهرت نباید انتخاب شوند. کاری که برنامه‌ فولبرایت می‌کند، این است که ‌تمام اطلاعات متقاضی از جمله دانشگاه‌ های دلخواه متقاضی، نمره‌ تافل و نمره‌ امتحان جی‌آر‌ای (GRE) را در نظر می‌گیر‌د و آن را با بهترین برنامه ‌های ممکن و بهترین دانشگاه‌های ممکن مقایسه می ‌کند. باید بدانیم که راه یافتن به تمام دانشگاه ‌های امریکا ، حتی دانشگاه‌ هایی که شما نام آن را نشنیده‌اید، بسیار رقابتی است و تنها جوانان افغانستان نیستند که برای آن‌ ها درخواست‌ نامه ارسال می کنند، بلکه از سراسر جهان جوانان می‌خواهند در دانشگاه‌های امریکایی تحصیل کنند. سفارت ایالات متحده و هیئت فولبرایت با در نظر داشتن تمام اسناد و معلومات، متقاضی را به دانشگاهی معرفی می‌کنند که مناسب است.

در بعضی موارد شاید‌ متقاضی به دانشگاهی فرستاده شوند که انتخاب نکرده ، در بعضی موارد، در دانشگاهی که شما انتخاب کرده ‌اید، جایی وجود ندارد؛ اما در دانشگاه دیگر برای شما صندلی خالی و امکان تحصیل وجود دارد.

غیر از برنامه‌ فولبرایت، برنامه‌ تحصیلی دیگری توسط سفارت امریکا در افغانستان ارائه می شود؟

برنامه‌های آموزشی زیادی وجود دارند که توسط سفارت امریکا در افغانستان ارائه می گردد که از طریق اداره‌ انکشاف بین‌المللی ایالات متحده و یا سازمان‌های دیگر برگزار می شود. اکثر برنامه‌ ها ممکن است مستقیما از سوی سفارت اداره و حمایت نشوند. برنامه‌ فولبرایت تنها برنامه ‌ای است که از سوی کنگره ایالات متحده تصویب شده و از سوی سفارت ایالات متحده مدیریت می‌شود. تمامی برنامه ها از طریق وبسایت سفارت امریکا در افغانستان اطلاع رسانی می شود.

تجربیات دانشجویان

ننگ اتل : وی سه بار درخواست داد و بالاخره در فولبرایت پذیرفته شد ، وی مقاله pesonal statement را مهم می داند که باید در آن داستان زندگی تان را در آینه رهبری بیان کنید و این که چطور دشواری ها و سختی ها در زندگی تان را پشت سر گذاشتید. او از مسیر سخت تحصیل (8 کیلومتر) و روستایی که کمترین امکانات تحصیل داشته اما با این وجود باز هم به تحصیل ادامه داده در مقاله pesonal statement گفته است.

در قدم بعدی فرد باید دید خودش نسبت به زندگی آینده را بیان کند. نکته دوم رشته انتخابی است ، این که مرتبط با رشته مورد نظر چه کاری انجام داده اید ، هم اکنون در چه وضعی قرار دارید و برای آینده چه برنامه ای اندیشیده اید؟ برنامه باید بسیار مشخص بیان شود.

ننگ اتل با این که نمرات عالی و تافل داشت اما سه مرتبه رد شد و دلیل آن را اشتباه در انتخاب رشته می داند وی می گوید اگر نمره 100 تافل را نیز داشته باشید و در انتخاب رشته اشتباه کنید مورد پذیرش قرار نخواهید گرفت. بسیاری از جوانان افغان به دو رشته سیاست و حقوق علاقه دارند ، بنابراین تعداد درخواستی های این دو رشته در میان جوانان افغان بسیار زیاد است اما تنها تعداد محدودی ظرفیت برای این دو رشته در نظر گرفته شده است و لایق ترین ها انتخاب و بقیه افراد از پروسه انتخاب کنار گذاشته می شوند در حالی که شانس این را داشته اند که در رشته های دیگر سهم داشته و انتخاب شوند.